طبقه بندی انواع بیهوش کننده ها

طبقه بندی

بیهوش کننده‌های عمومی به دو دسته بیهوش کننده‌های استنشاقی و داخل وریدی تقسیم می‌شوند معمولا این

داروها را همراه با داروهای الحاقی تجویز می کنند.

بیهوش کننده های استنشاقی

این ترکیبات بیهوش کننده‌های فرار نیز نامیده می‌شوند، بیهوش کننده های استنشاقی ممکن است گاز یا مایعات

فرار باشند. برخی از آنها مخلوط های قابل انفجاری با هوا و سایر گازها تشکیل می‌دهند. این مواد به شدت در

قدرت، سلامت و توانائی در گستره ایجاد بی‌دردی و شل کنندگی عضلانی متفاوتند. عمق بیهوشی ایجاد شده به

سرعت می‌تواند با تغییر غلظت استنشاقی تغییر نماید و به علت حذف سریع آنها، ضعف تنفسی پس از جراحی

وجود ندارد.

گازهای بیهوش کننده اصلی عبارتند از:

سیکلوپروپان، اتیلن و نیتروزاکساید.

مایعات فرار با توجه به ساختمان شیمیایی عبارتند از:

اترها: آلی فلوران‌، انفلوران (اتران)، اتر، فلورکسن، ایزوفلوران (فوران)، متوکسی‌فلوران (پنتران)،

رفلوران، سوفلوران، تیومتوکسی فلوران وینیل اتر (وینتین)

هیدروکربنهای هالوژنه: کلروفروم، کرایوفلوران، دی‌اکسی‌کلران، اتیل کلراید، هالوپروپان، هالوتان

(فلوئوتان) نورفلوران، تفلوران، تری‌برومواتانل و تری کلرواتیلن.

در بیهوش کننده‌های استنشاقی اکسیژن به عنوان رقیق کننده به کار می‌رود.

عوارض ناخواسته بیهوش کننده‌های استنشاقی

بیهوش کننده های استنشاقی می‌توانند سبب ایجاد عوارض ناخواسته زیر شوند:

هذیان، استفراغ، افزایش سرعت تپش قلب(با بعضی از آنها ایجاد شده و توسط هالوتان ایجاد نمی‌شود)، اختلال

در ضربان قلب (آریتمی)، ضعف تنفسی، کاهش برگشت پذیر ادرار، ازدیاد بدخیم درجه حرارت بدن (در

بیمارانی که به طور ژنتیک حساسند) و سایر عوارض.

بیهوش کننده‌های داخل وریدی

بیهوش کننده های داخل وریدی جامدات غیری قابل انفجاری می باشند. این ترکیبات سبب از بین رفتن سریع

هوشیاری می‌شوند اما بیهوشی و شلی عضلانی ایجاد شده کافی نیست. به همین دلیل این ترکیبات بندرت به

تنهایی مصرف می‌شوند مگر در عملیات جراحی کوچک و کوتاه. همگی این ترکیبات برای بیهوشی اساسی

یعنی رسیدن به درجه‌ای از عدم هوشیاری پیش از تجویز داروهای بیهوش کننده به کار می‌روند.

بیهوش کننده های داخل وریدی را می‌توان به گروههای زیر تقسیم نمود:

باربیتورات‌ها: متوهگزتیال سدیم (برویتال سدیم)، تیال باربیتال، تیامیلال سدیم )سوربیتال، تیبوناباربیتال

و تیوپنتال سدیم (نپتوتال)

بنزودیازپین‌ها: دیازپام (والیوم)، فلونیترازپام (روهیپنول) و میدازولام هیدروکلراید (ورسد)

استروئیدها: استات آلفادولون، آلفا کسالون و میناکسولون (سمی تر از آن است که مصرف شود)

مشتقات سیکلوهگزانون: هیدروکلراید کتانینی (کتا جکت وکتالاز)

عوامل متفرقه: آلفن تانیل، اتومیدات (آمیدات، هیپنومیدات)، اتوکسادرون، پروپایندید، پرویوفول واکسی

بات سدیم

عوارض ناخواسته بیهوش کننده های وریدی

عوارض ناخواسته‌ای که توسط این ترکیبات ایجاد می‌شود شامل ضعف تنفسی، تپش نامنظم قلب، سرفه، اسپاسم برونش، اسپاسم حنجره، کاهش فشار خون، حرکات عضلات غیر ارادی و تهوع و استفراغ پس از جراحی می‌باشد.

نحوه عملکرد مواد بیهوش کننده

نظریان متعددی برای بیان نحوه عملکرد مواد بیهوش کننده ارائه شده است چرا که عملکرد آنها را نمی‌توان با یک نظریه واحد توضیح داد. نظریات موجود را می‌توان به نظریات فیزیکی و نظریات بیوشیمیایی طبقه بندی نمود.

نظریات فیزیکی عمدتا بر اساس دو خاصیت فیزیکوشیمیایی مولکول ماده بیهوش کننده یعنی قابلیت قطبی شدن و حجم مولکول بنا نهاده شده است.

نظریات بیوشیمیایی بر پایه آثاری است که بیهوش کننده‌ها در سیستم های بیوشیمیایی ایجاد می‌نمایند. ولیکن، هیچ یک از این نظریات با شواهد تجربی بدون شبهه حمایت نشده است.

چند تن از محققین پیشنهاد کرده‌اند که اثر اصلی که توسط بیهوش کننده‌های عمومی ایجاد می‌شود از تداخلات فیزیک مانند تداخلاتی که سبب تغییرات هم‌آرائی در ماکرومولکولها می‌گردد ناشی می‌شود و نقش دوم را تغییرات بیوشیمیایی داراست.